© Made & Powered by Bert
Koninklijke Balboogmaatschappij
St. Servatius Aalst
Grand Serment
De oudste vermelding van Brabantse boogschutters is gevonden in een oorkonde van 1182. Het is de
groep van Henri van Brabant , een handelaar, bijeengebracht met toestemming van Philippe d'Alsace, graaf
van Vlaanderen. Deze tien boogschutters staan hierop afgebeeld en komen allen uit Brussel.
De hertog van Brabant heerste dan over een uitgestrekt gebied dat het actuele Belgische en Hollandse
Brabant omvat, de twee Limburgen tot aan de Rijn en Antwerpen.
Het jaar 1213 is eveneens door eminente geschiedschrijvers beschouwd als dat van de stichting van Le
Grand Serment van de Boogschutters of Grote Hulde van de Voetboog, geplaatst onder de bescherming
van Onze Lieve Vrouw en de Heilige Georges. Deze hertogelijke erkenning die voorrechten en rechten
toekent is geweken voor de eed van trouw van deze gewapende dienst. Men heeft geschreven dat: "De
Eden (Serments) bestemd waren om in naam van de stad, souverein te dienen tijdens de oorlog."
Deze elitetroepen van boogschutters verenigd in Gilden, Gilde of Eed (Serment) waren samengesteld uit
erfschutters of betaalde schutters.
De Gilde verwerft een belangrijke sociale rol, vooral dank zij de bouw in 1304, van de eerste kapel die de
oorsprong is van de schitterende in gotische architectuur opgetrokken tempel, de Onze Lieve Vrouwkerk
van de Zavel. Volgens de legende brengt Beatrice Soetkins in 1348 een miraculeus beeldje van de Maagd
mee. Dit beeldje in de processie gedragen rond de kerk, is de oorsprong van de Ommegang, waaraan de
boogschutters van L'Ancient Grand Serment vandaag nog ieder jaar trouw deelnemen.
De gewapende rol van de Grote Gilde is stilaan vervaagd om plaats te maken voor handige en vreedzame
steekspelen, waarvoor belangrijke personen uitgenodigd werden. Zo zijn namelijk in de loop der jaren tot
schutterskoningen gekroond, Filips De Schone (1481), Keizer Karel (1512), de hertog van Albe (1568), de
infante Isabella (1615) evenals Karel van Lorrainen (1751).
De Grote Gilde, eigenaar van twee kapellen, deze van de Zavel en de kapel van de boogschutters van St.
Laurent, een vereniging opgeslorpt in 1381 door Le Grand Serment, militair en burgerlijk georganiseerd,
genoten ze van de gunsten en de bescherming van de soeverein en van de magistraten van de stad. De
gezellen van Le Grand Serment vormen een soort burgerlijk ridderschap gewaardeerd zowel door de adel
als door de burgers.
Het schietveld van Le Grand Serment was bij het hertogelijk paleis gevestigd, gelegen aan de Hondsgracht.
Tot in 1625 beslist wordt doorheen het schietveld van Le Grand Serment, een straat te trekken die het
hertogelijke paleis met Sainte Gudula verbindt. De infante Isabella vergoedt de Gilde door er een nieuw
weelderig lokaal voor te bouwen, "De Domus Isabella" die bestemd is voor feesten en banketten van Le
Grand Serment.
De bezetting van de Domus door de boogschutters eindigt in de XVIIIde eeuw. Het wordt een hertogelijke
bibliotheek na de brand van het hertogelijke paleis in februari 1731. Vernietigd rond 1800, vallen de laatste
vestigingen onder de sloophamer met het oog op de bouw van het Paleis van Schone Kunsten, werk van
architect Horta, ingehuldigd in 1928.
Is het schietveld van Le Grand Serment, gelegen dicht bij het hertogelijk paleis, de "Kamer" of
administratieve zaal is in de XVIde eeuw gevestigd op de Grote Markt in het Broodhuys, het huidige
"Koningshuis". Verwoest bij de bombardering van Brussel door Maarschalk Villeroy in augustus 1695,
steekt de Gilde zich in schulden om haar "kamer" in weelde te herstellen.
Een eeuw later wordt het hele patrimonium verwoest, geplunderd en verkocht door de Franse bezetter.
De gewapende gilden worden ontbonden. Dit betekent het einde van Le Grand Serment van het oude
regime
Rond ongeveer 1818 wordt dankzij enkele confraters van het Oude Regime, de boogschutterij van Brussel
herboren onder de naam van "Vereniging Robin des Bois". In 1842 wordt de vereniging verheven tot
Koninklijke Vereniging, zij neemt de titel aan van "Vereniging van Boogschutters van Monseigneur Prins
Philippe". Een vaandel beslagen met de letter "P" (van Prins Philippe) wordt door Zijne Majesteit Leopold I
geschonken die zich verwaardigd heeft de Hoge Bescherming waar te nemen. Prins Philippe, tweede zoon
van Koning Leopold I wordt Erevoorzitter.
Het jaar 1853 is van kapitaal belang voor de Gilde. Zijne Majesteit Koning Leopold I staat de Gilde toe hun
naam "Oude Grote Eed van de Boogschutters van Brussel" opnieuw te dragen. De Gilde neemt haar naam
en wapenschilden terug (zilver met roodkruis), een koningsbraak wordt hen ook geschonken door Zijne
Majesteit.
Sedertien zijn aan L'Acient Grand Serment de hoedanigheden Royale et Noble toegevoegd.
In het kader van het hernemen van de schieting met karabijn door l'Ancient Grand Serment, werd in
augustus 1861 een derde vaandel geschonken, dit gebeurde in het stadhuis onder het majoraat van
Fontainas.
De traditie die verlangt dat elke soeverein van het koninkrijk één keer een bezoek brengt aan de Oude
Gilde, is terug geëerbiedigd met de komst van Zijn Majesteit Koning Albert II, vergezeld door de koningin,
zijn deze onze lokalen in november 1996, komen vereren met een bezoek.
Elke burgemeester van Brussel draagt het recht de titel van Hoofd-deken van l'Ancient Grand Serment. De
titel wordt hem toegekend tijdens een privé plechtigheid.
Reeds in 1925 lag l'Ancient Grand Serment aan de basis van de stichting van de Nationale Federatie van
Balboogschutters van België.
De lokale folklore is niet vergeten. Wie kent "Manneken-Pis" niet die op schalkse wijze toeristen en
voorbijgangers aan de hoek van de Eik- en Stoofstraat besprenkelt? Ter gelegenheid van de 775-ste
verjaardag van zijn stichting, oktober 1988, schenkt l'Ancient Grand Serment een kostuum aan de kleine
Julien, een andere naam voor Manneken-Pis.
Een jaar later schenkt de Gilde een uniform van Vrijwillgers-Aangeslotenen bij Le Grand Serment de
Bruxelles. Deze plechtigheid herinnert aan de rol gespeeld door het bataljon, gevormd door de
maatschappijen; zij waren hiervoor bevoegd tijdens de troebelen van de Brabantse omwenteling van 1787.
L'Ancient Grand Serment houdt aktueel zijn handelingen van de traditie in stand zoals het
gezelschapsleven, de jaarlijkse koningsschieting, de overhandiging met veel luister van de koningsbraken
op Hemelvaarstdag in hun genootschapskerk in aanwezigheid van Zijne Majesteits de Koning,
Grootmeester in de Gilde.
Indien de Gilde de gewoontes en tradities verdedigt, dan verdedigt zij eveneens haar kleuren op de
schietwedstrijden met de balboog.
Verenigd in de ruimte van de oude lokalen van de St. Ghislainstraat 19A, zijn de drie verenigingen van
boogschutters onder dezelfde banier verenigd om met de balboogschutters van L'Acient Grand Serment
één en dezelfde genootschap te vormen onder de prestigieuze naam: "Ancien Grand Serment Royale et
Noble des Arbaletriers de Notre-Dame au Sablon"
